Namminersorlutik Oqartussat
Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussat pillugit inatsit naapertorlugu Namminersorlutik Oqartussat tassaapput Inatsisartut inuit qinigaat (inatsisinik atortitsineq) Inatsisartut, aamma Naalakkersuisut (naammassisitsisoq) pisortat ingerlatsinerannut akisussaasuullutik naalakkersuisuusut. 21. juni 2009 aallarnerfigalugu Namminersornerullutik Oqartussat Namminersorlutik Oqartussanit taarserneqarput.
Namminersorlutik Oqartussat pillugit paasisaqarnerorusukkuit nittartaq una takuuk: www.nanoq.gl
Inatsisartut
Inuit qinigaat imaluunniit Inatsisartut, 1. maj 1979-mi Namminersornerullutik Oqartussaqalerneratigut pilersinneqarput. Inatsisartut inuit qinigaannik 31-nik ilaasortaqartarput.
Inatsisartut ukiuat aallartittarpoq septemberimi tallimanngornerit pingajuanniit ukiullu tulliuttumi tallimanngornerup taassuma tungaanut sivisussuseqarluni. Inatsisartut ukiuata ingerlanerani Inatsisartut ikinnerpaamik marloriarlutik ileqquussumik katersuuttarput. Immikkut pisut pissutigalugit tamanna pisariaqartinneqaleraangat Inatsisartut aamma immikkut ittumik ataatsimiigiaaqquneqarsinnaapput.
Inatsisartut pillugit paasisaqarnerorusukkuit
nittartagaq una takuuk: www.inatsisartut.gl
Inatsisartut siulittaasoqarfiat
ataatsimiititaliallu
Inatsisartut siulittaasoqarfeqarput,
aamma siulittaasoqatigiinnik
taaneqartartunik, tassani siulittaasoq inissisimavoq Inatsisartullu ilaasortaat sisamat.
Siulittaasoqarfiup suliassai
piffissaq tamakkerlugu atorfimmi Inatsisartut siulittaasuata isumagisassarai. Inatsisartut Inatsisartunullu ilaasortat sulinerminni naapertuuttumik atugassaqartinneqarnissaasa
kiisalu Inatsisartut Naalakkersuisullu akornanni ataqatigiittoqarnera qulakkeerniarlugu
Inatsisartut siulittaasuat Siulittaasoqarfik peqatigalugu suliassarpassuit isumagineqarnissaannut
akisussaavoq.
Siulittaasup suliassaasa
ilagaat
- Inatsisartut
avammut ilisaritinnissaat
- Inatsisartut
ataatsimiinnerini aqutsineq
- Inatsisartut
ataatsimiititaliallu sulinerini
pilersaarusiorneqarnerisa ingerlanneqarnerisalu
illersorneqarsinnaasumik isumagineqarnissaat
Kalaallillu Nunaata Nordisk
Rådimut ilaasortaanera Folketingimullu attaveqarnera allaffissornikkut ingerlatissallugu
Inatsisartut Allattoqarfiata ulluinnarni
aqutsineq isumagisarisarpaa.
Inatsisartut inatsisitigut pisussaaffittut ataatsimiititalianik
arlaninnik pilersitsisarput.
Ataatsimiititaliat arfineq marluk angullugit ilaasortaqarsinnaasarput, ilaasortarli
Naalakkersuisunut ilaasortaassanngilaq.
Inatsisartut siulittaasoqarfiat saniatigut
ataatsimiititaliat tallimat
– taaneqartartut ”Inatsisit
malillugit ataatsimiititaliat”
pinngitsooratik pilersinneqartussat,
tassalu pilersinneqartussat.
Pineqartut makkuupput:
- Aningaasaqarnermut Akileraartarnermullu Ataatsimiititaliaq
- Inatsisinut Ataatsimiititaliaq
- Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq
- Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaq
- Qinigaanerup Misilinneqarnissaanut Ataatsimiititaliaq
Taamatuttaaq Inatsisartut ataatimiititalianik
ataavartunik arlalinnik pilersitsisarput, amerlassusissaat
suliarisassaallu ukiumiit ukiumut pisariaqartitsineq malillugu aalajangertarlugit. Maannarpiaq Inatsisartut makkuninnga ataatsimiititaliaqarput:
- Sanaartornermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaq
- Inuutissarsiornermut Ataatsimiititaliaq
- Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Ataatsimiititaliaq
- Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Ataatsimiititaliaq
- Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut
Ilageeqarnermullu Ataatsimiititaliaq.
Inatsisartut Allattoqarfiat
Inatsisartut Allattoqarfiat tassaavoq
Inatsisartut ataatsimoortumik
ulluinnarni aqutsisoqarfiat.
Inatsisartut siulittaasoqarfiat.
Allaffissornikkut ingerlatsineq allattuunermit
pisortaaffigineqarpoq. Inatsisartut
Allattoqarfiat Siulittaasoqarfiup
allattoqarfigaa tusagassiisarnermut
paasissutissiisarnermullu immikkoorto-qarfeqartoq,
allattoqarfiup immikkoortuinut
sisamaasunut – tassalu ataatsimiititalianut allatse-qarfimmut,
nutserisoqarfimmut, sullissiveqarfimmut
aningaasaqarnikkullu ingerlativeqarfimmut
ikiuuttumik.
Inatsisiliortarneq
Inatsisit
allannguutissaannut, inatsisinut
nutaanut peqqussutissanullu
siunnersuutit nalinginnaasumik
naalakkersuisunit saqqummiunneqartarput,
aammali Inatsisartunut ilaasortanit ataasiakkaanit saqqummiunneqarsinnaallutik. Inatsisissanut
peqqussutissanullu siunnersuutit
tamarmik Inatsisartuni pingasoriarlugit oqaluuserineqartarput.
Qinersinerit
Inatsisartut ukiut sisamakkuutaarlugit
qinerneqartarput, qinersinissamulli
piffissanngunngikkaluartoq qinersisitsineqarsinnaasarpoq.
Kingullermik 2. juni
2009-mi qinersisoqarpoq. 1979-mi namminersornerulernerup
eqqunneqarneraniit qinersinerit
qulit pisimapput. (Takuuk immikkoortoq Inatsisartunut qinersisarneq)
Qinersinerit pillugit nittartagaq
una takuuk: www.qinersineq.gl
Inatsisartut Ombudsmandiat
Ombudsmandi
Inatsisartunit qinerneqartarpoq,
Namminersornerullutillu Oqartussat
kommunillu inatsisit atuuttut ingerlatsinermilu ileqqorissaarneq naapertorlugit ingerlatsinnerat Inatsisartut sinnerlugit nakkutigisaralugu.
Ombudsmandi
sulinermini Inatsisartunut attuumassuteqartuunngilaq naalakkersuinikkullu
sulinermit sunnerneqarsimasuunani.
Ukiumut ataasiarluni Ombudsmandi Inarsiartunut nalunaarusiortarpoq. Nalunaarusiat
naqitertinneqartarput tamanillu
atuarneqarsinnaallutik.
Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu
nittartagaq una takuuk: www.ombudsmand.gl
Takussutissiaq 1. Suliassat Inatsisartut
Ombudsmandianit suliarineqarsimasut
|
1999 |
2000 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
Suliassat aallartitat |
110 |
82 |
108 |
92 |
117 |
86 |
86 |
114 |
94 |
Suliassat nammineq aallartitat |
23 |
30 |
24 |
5 |
21 |
21 |
8 |
2 |
11 |
Siunnersuinerit |
139 |
80 |
138 |
108 |
143 |
111 |
91 |
63 |
62 |
Naammagittaalliuutit suliariumanngisat |
71 |
62 |
99 |
63 |
69 |
48 |
61 |
69 |
89 |
Suliassat naammassisat |
49 |
52 |
16 |
35 |
26 |
19 |
22 |
18 |
24 |
Najoqqutaq: Inatsisartut Ombudsmandiat
Suliassat pisortaqarfinni suliarineqartarnerat
Sulianik suliarinnittarneq tamanut saqqumisumik pissuseqarnissaq pillugu inatsisit naapertorlugit tunngavilersuisoqartarpoq aammalu tamanut saqqumisumik pissuseqarnissami isummat tunngaviusut inatsisitigut aalajangerneqanngitsut tunngavigalugit.
Suliassat suliarineqartarnerat pillugu inatsisip ilaatigut ingerlatsineq pillugu inatsiseqartitsinermi isummat tunngaviusut, qangali ingerlatsinermi atuutereersut, inatsisitigut aalajangertarpai. Inatsit pisortat ingerlatsineranni suliassat suliarineqartarnerinik pitsaanerulersitseqataassaaq ingerlatsinerullu aalajangiinerisa inatsisinut naapertuuttuunissaasa eqqortuunissaasalu qularnaarneqartarnerat annertusaavigalugu.
Tamanut saqqumisumik pissuseqarnissaq pillugu inatsit pisortani suliat suliarineqartut sulia-rineqarsimasullu pappiarartaasa takuneqarsinnaatitaanerannut innuttaasut pisussaaffeqarnerat pillugu aalajangersakkanik imaqartinneqarpoq.
1979-mi Namminersornerullutik Oqartussaqalernerup kingorna inatsisit, nalunaarutit peqqussutillu tamarmiusut nittartakkami uani takuneqarsinnaapput: www.inatsisit.gl
Naalakkersuisut (inatsisinik atortitsineq)
Naalakkersuisut tassaapput Kalaallit Nunaata Naalakkersuisui Naalakkersuisut siulittaasuannit toqqagaasut. Naalakkersuisut siulittaasuat Inatsisartunit (inatsisinik atortitsineq) toqqarneqar-tarpoq. Naalakkersuisuni ilaasortat ilai Inatsisartunit toqqagaasarput Naalakkersuisut siulittaasuata siunnersuinera malillugu. Naalakkersuisut Namminersorutik Oqartussat ulluinnarni ingerlatsinerannut politikkikkut akisussaasuupput. Naalakkersuisut maannakkut akisussaaffeqarfinnut arlalinnut immikkoortitigaapput.
Naalakkersuisoq ataaseq naalakkersuisoqarfeqartarpoq, inatsisiliornermik sulianillu nalinginnaasunik isumagisaqartunik. Naalakkersuisoqarfiit ataanniipput pisortaqarfiit aqutsi-soqarfiillu arlallit immikkut ittunik ingerlatsiffiusut. Naalakkersuisut ingerlatsinerat inatsisinik aningaasaliissutinillu, Inatsisartunit akuersissutigineqarsimasunik tunngaveqarluni ingerlanneqartarpoq.
Naalakkersuisut ingerlatsinerat Inatsisartunit nakkutigineqartarpoq, ilaatigut Nunatta karsiata naatsorsuutaanik kukkunersiuinikkut. Taamatuttaaq Inatsisartut ombudsmandiata Naalakkersuisut inatsisit malillugit ingerlatsinersut ileqqorissaarnissarlu naapertorlugu ingerlatsinissaat suliassaraa.
Takussutissiaq 2. Naalakkersuisooqatigiit
|
Naalakkersuisoqatigiit |
Naalakkersuisut siulittaasuat |
1979 |
Siumut: 5 |
Jonathan Motzfeldt |
1983 |
Siumut: 6 |
Jonathan Motzfeldt |
1984 |
Siumut: 5, Inuit Ataqatigiit: 2 |
Jonathan Motzfeldt |
1987 |
Siumut: 5, Inuit Ataqatigiit: 2 |
Jonathan Motzfeldt |
1988 |
Siumut: 5 |
Jonathan Motzfeldt |
1991 |
Siumut: 5. Inuit Ataqatigiit: 2 |
Lars Emil Johansen |
1995 |
Siumut: 5, Atassut: 2 |
Lars Emil Johansen |
1999 |
Siumut: 5, Inuit Ataqatigiit: 2 |
Jonathan Motzfeldt |
2001 |
Siumut: 5, Atassut: 2 |
Jonathan Motzfeldt |
Dec 2002 |
Siumut: 4, Inuit Ataqatigiit: 3 |
Hans Enoksen |
Jan 2003 |
Siumut: 4, Atassut: 3 |
Hans Enoksen |
Sep 2003 |
Siumut: 4, Inuit Ataqatigiit: 4 |
Hans Enoksen |
Dec 2005 |
Siumut: 4, Inuit Ataqatigiit: 2, Atassut 2 |
Hans Enoksen |
Maj 2007 |
Siumut:, 4 Atassut: 3 |
Hans Enoksen |
Juni 2009 |
Inuit Ataqatigiit: 6, Demokraterne: 2, Kattusseqatigiit Partiiat: 1 |
Kuupik Kleist |
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik